AI và bảo mật: mối nguy mà 99% người dùng bỏ qua

Trí tuệ nhân tạo đang len lỏi vào mọi hoạt động của chúng ta: từ tìm kiếm Google, sử dụng ChatGPT, chỉnh sửa ảnh, đến quản lý tài khoản ngân hàng. Sự tiện lợi khiến đa số người dùng vô tình quên mất một sự thật: AI đang thu thập dữ liệu mỗi giây.

Điều nguy hiểm nằm ở chỗ:

• Chúng ta không biết dữ liệu nào đang bị thu thập.
• Không biết nó được lưu ở đâu.
• Không biết ai có thể truy cập vào những dữ liệu đó.

Kết quả: người dùng cứ nghĩ mình không sao, cho tới khi mọi thứ đã quá muộn.

Những mối nguy bảo mật từ AI mà hầu hết người dùng đều bỏ qua

Lộ thông tin cá nhân khi nhập dữ liệu vào AI

Hầu hết các nền tảng AI miễn phí đều dùng dữ liệu người dùng để cải thiện mô hình. Điều đó có nghĩa là những gì bạn nhập vào – câu hỏi, hình ảnh, thông tin tài khoản, hợp đồng – đều có thể được lưu lại. Bạn đã từng nhập:

• Số điện thoại
• Email
• Hợp đồng
• Hình ảnh gia đình, người thân
• CMND/CCCD 

Deepfake – mối đe dọa danh tính ngày càng thật

Chỉ cần vài giây video hoặc vài tấm ảnh của bạn, AI có thể tạo ra deepfake cực kỳ giống thật.
Kẻ xấu có thể dùng để:

• Lừa đảo người thân
• Tống tiền
• Giả mạo phát ngôn gây thiệt hại danh dự
• Hack tài khoản qua video call

Voice AI có thể giả giọng bạn trong 10 giây

Nhiều công cụ hiện nay chỉ cần một đoạn ghi âm 8–10 giây là có thể ghép giọng bạn y hệt.
Rủi ro:

• Lừa chuyển tiền qua cuộc gọi
• Giả danh nhân viên ngân hàng
• Đọc mã OTP khi bị đánh cắp điện thoại

Theo dõi hành vi người dùng để đọc vị bạn

AI hành vi (Behavioral AI) có thể:

• Biết bạn đang căng thẳng hay vui
• Dự đoán thời gian bạn dễ mua hàng
• Gợi ý nội dung khiến bạn dành hàng giờ trên mạng

Bạn có thể không để ý, nhưng AI đang điều khiển thói quen trực tuyến của bạn.

Tấn công AI – khi mô hình bị hack và bạn là nạn nhân

Nếu máy chủ AI bị tấn công, dữ liệu của bạn có thể bị:

• Sao chép
• Bán trên chợ đen
• Sử dụng để tấn công ngược lại bạn

Nhiều doanh nghiệp nhỏ tin rằng dữ liệu của họ không ai quan tâm, nhưng hacker lại thích những hệ thống bảo mật yếu nhất.

Những dấu hiệu cho thấy bạn đang bị AI theo dõi ngầm

Bạn đã từng gặp những điều này chưa?

• Tìm kiếm một sản phẩm -> vài phút sau thấy quảng cáo ở khắp nơi.
• Chat với bạn bè về chuyến du lịch -> ứng dụng gợi ý khách sạn
• Chỉ xem vài video -> TikTok/YouTube đề xuất đúng sở thích đến mức “sợ”

Nếu có, nghĩa là dữ liệu của bạn đang bị khai thác từng phút.

Cách bảo vệ bản thân khỏi rủi ro bảo mật từ AI

Mối nguy ẩn mình trong mọi cú click AI.

Không bao giờ nhập dữ liệu nhạy cảm vào AI

Tuyệt đối tránh:

• Số CMND/CCCD,
• Hình ảnh cá nhân, gia đình
• Hợp đồng quan trọng
• Dữ liệu tài chính
• Mật khẩu & mã OTP
• Tài liệu nội bộ công ty

Kiểm tra và tắt tính năng lưu lịch sử

Hầu hết nền tảng AI đều có tùy chọn không lưu dữ liệu người dùng. Hãy tắt nó.

Sử dụng AI trả phí có cam kết bảo mật

Các nền tảng trả phí thường có:

• Cam kết không lưu dữ liệu
• Mã hóa đầu cuối
• Quyền xóa dữ liệu yêu cầu

Bật xác thực 2 lớp cho mọi tài khoản quan trọng

Đây là lớp bảo vệ đơn giản nhưng hiệu quả nhất.

Hạn chế chia sẻ hình ảnh & giọng nói

Càng nhiều dữ liệu về bạn trên mạng, AI càng dễ bị lợi dụng để tạo deepfake.

AI là một cuộc cách mạng tuyệt vời để phục vụ chúng ta, nhưng cũng là một thách thức bảo mật lớn nhất mà nhân loại đang phải đối mặt. Đừng phớt lờ mối nguy này cho đến khi quá muộn. Việc tự bảo vệ không khó, nhưng đòi hỏi sự chủ động.