Tại sao đinh lăng được gọi là “nhân sâm của người nghèo”?

Ở Việt Nam, nếu nhắc đến những loại cây thuốc quý trong vườn nhà thì chắc chắn đinh lăng sẽ là cái tên không thể bỏ qua. Loại cây này không chỉ dễ trồng, dễ chăm sóc mà còn mang lại hàng loạt lợi ích cho sức khỏe. Chính vì thế, từ lâu trong dân gian, người ta vẫn gọi đinh lăng là “nhân sâm của người nghèo” là một cách ví von khá hay dành cho loại cây giản dị nhưng công dụng không hề đơn giản chút nào.

Đinh lăng là cây gì?

Đinh lăng (tên khoa học: Polyscias fruticosa) là một loại cây thuộc họ nhân sâm, thường cao từ 0.8 đến 1.5 mét. Lá của cây có hình lông chim, mỏng và thơm nhẹ, thường được dùng làm rau sống trong các bữa ăn hàng ngày. Cây không chỉ dễ trồng mà còn rất dễ chăm sóc, phù hợp với điều kiện khí hậu Việt Nam nên phổ biến ở khắp các vùng quê.

Vì sao gọi đinh lăng là “nhân sâm của người nghèo”?

Sở dĩ đinh lăng được ví như nhân sâm là bởi thành phần hóa học phong phú và đa dạng của nó. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng rễ đinh lăng chứa nhiều saponin triterpenoid – một nhóm hoạt chất quý giá thường thấy trong nhân sâm, có tác dụng tăng cường sức khỏe, giảm căng thẳng và cải thiện hệ miễn dịch.

Ngoài ra, đinh lăng còn chứa nhiều vitamin (như B1, B2, B6, C), các acid amin thiết yếu (lysine, methionine, cysteine...), các nguyên tố vi lượng (đồng, sắt, kẽm, mangan...) và các hoạt chất khác như flavonoid, tannin. Sự kết hợp hài hòa của các thành phần này mang lại cho đinh lăng nhiều công dụng tuyệt vời:

• Tăng cường sức khỏe và bồi bổ cơ thể: Đinh lăng giúp kích thích tiêu hóa, tăng cường hấp thu dưỡng chất, cải thiện tình trạng mệt mỏi, suy nhược, giúp cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.
• Cải thiện trí nhớ và tăng cường chức năng não bộ: Các hoạt chất trong đinh lăng có khả năng kích thích tuần hoàn máu não, tăng cường khả năng tập trung và ghi nhớ, đặc biệt hữu ích cho người làm việc trí óc căng thẳng và người lớn tuổi.
• Giảm căng thẳng, lo âu và cải thiện giấc ngủ: Đinh lăng có tác dụng an thần nhẹ, giúp giảm căng thẳng, lo lắng, cải thiện chất lượng giấc ngủ, mang lại giấc ngủ sâu và ngon hơn.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Các vitamin và khoáng chất trong đinh lăng giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể, chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài.
• Hỗ trợ điều trị một số bệnh lý: Theo kinh nghiệm dân gian và một số nghiên cứu, đinh lăng còn được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh như đau lưng, nhức mỏi, thấp khớp, lợi sữa cho phụ nữ sau sinh và cải thiện sinh lý nam giới.
  Sự dễ trồng và giá thành bình dân:

Một yếu tố quan trọng khác khiến đinh lăng được gọi là "nhân sâm dành cho người nghèo" chính là sự dễ trồng và giá thành rất phải chăng. Cây đinh lăng có thể sinh trưởng tốt ở nhiều loại đất khác nhau, ít sâu bệnh và không đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc quá phức tạp. Người dân có thể dễ dàng trồng đinh lăng trong vườn nhà để sử dụng hàng ngày.

So với nhân sâm một loại dược liệu quý hiếm và có giá thành đắt đỏ, đinh lăng là một lựa chọn kinh tế hơn rất nhiều nhưng vẫn mang lại những lợi ích sức khỏe đáng kể. Điều này giúp đinh lăng trở thành một vị thuốc quý gần gũi với mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp.

Đinh lăng – Vị thuốc quý trong vườn nhà.

Cách sử dụng đinh lăng hiệu quả

Có nhiều cách để sử dụng đinh lăng để tận dụng tối đa những lợi ích sức khỏe của nó:

• Ngâm rượu: Rễ đinh lăng thường được ngâm rượu để bồi bổ sức khỏe, tăng cường sinh lực.
• Sắc nước uống: Lá và rễ đinh lăng có thể sắc hoặc hãm với nước sôi để uống hàng ngày, giúp thanh nhiệt, giải độc và tăng cường sức đề kháng.
• Ăn sống lá non: Lá non của cây đinh lăng có vị thơm đặc trưng, thường được dùng để ăn kèm với các món gỏi, nem.
• Chế biến món ăn: Lá và rễ đinh lăng cũng có thể được sử dụng để chế biến một số món ăn bổ dưỡng.

Lưu ý khi sử dụng đinh lăng

Mặc dù đinh lăng mang lại nhiều lợi ích, nhưng cần lưu ý sử dụng đúng cách và đúng liều lượng. Không nên sử dụng quá nhiều đinh lăng, đặc biệt là rễ cây lâu năm, có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn như mệt mỏi, chóng mặt. Phụ nữ có thai và trẻ em dưới 6 tuổi nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng đinh lăng.

Không phải ngẫu nhiên mà người xưa lại trân quý cây đinh lăng đến vậy. Dù không có vẻ ngoài sang trọng như nhân sâm Hàn Quốc, nhưng đinh lăng vẫn lặng lẽ hiện diện trong đời sống người Việt – vừa là món ăn, vừa là vị thuốc quý. Và chính sự giản dị, gần gũi nhưng giàu giá trị ấy đã khiến đinh lăng trở thành “nhân sâm của người nghèo” một kho báu xanh trong mỗi khu vườn quê hương.